Vals geboren of vals gemaakt?

‘Een hond wordt niet vals geboren, maar vals gemaakt’. Zelfs de minister schijnt zoiets gezegd te hebben, toen ze eventuele maatregelen van tafel veegde. 
Via - wellicht in eerste instantie vreemd ogende - vergelijkingen neem ik deze stelling onder de loep.

De mug

Terwijl ik zit te werken zoemt er voortdurend een mug om me heen. Het beest begint me meer en meer te irriteren, en zodra zij op mijn blote been plaatsneemt, mep ik haar met een rake klap uit het leven.

Dat mag. Niemand zal mij op het matje roepen, laat staan een petitie starten of stille tocht organiseren voor deze mug. 

De olifant

In een dierentuin ziet een ondernemende kleuter kans aan de aandacht van zijn ouders te ontsnappen. Hij kruipt tussen de brede tralies van het olifantenverblijf door. De olifant vindt het prima, de kleine blijft ongedeerd. Ouders en dierentuinmedewerkers komen met de schrik vrij.

Het kindje had geluk, deze olifant had positieve ervaringen met kinderen en bevond zich in een relaxte gemoedstoestand - hij zag het kind misschien zelfs als welkome afleiding.

De kleuter had ook pech kunnen hebben: had hij een getraumatiseerde of gefrustreerde, en/of van nature snel geagiteerde olifant getroffen, was het waarschijnlijk heel anders afgelopen. Kleine momenten van onachtzaamheid kunnen grote gevolgen hebben. Oók voor de olifant. 

Zowel de mug, de olifant als het kind deden allen simpelweg zoals ze van nature doen. Des mugs, des olifants, en des kinds.

De hond

Bestaat ‘des honds' ook?

Ja en nee, want er bestaan overeenkomsten tussen honden, maar ook heel grote verschillen. We hebben zo’n enorme diversiteit aan verschijningen en karakters gefokt, dat sommige honden elkaar zelfs niet eens meer – zonder zorgvuldige socialisatie - als soortgenoot herkennen. 

Mede dankzij die, eeuwenlange, bewuste selectie beschikken niet alle honden meer over het complete scala van sociale vaardigheden, en/of zijn ze beperkt in het uiten of lezen van hondentaal. We hebben dat eruit gefokt. En: wat er qua aanleg niet meer in zit, kan er – óók door training of opvoeding - niet uit komen.

Betekent dit dan dat sommige honden ‘vals’ worden geboren? 

'Vals' is sowieso een verkeerde term; honden zijn niet 'doortrapt' of 'onecht'. Bijtincidenten (naar mensen) komen in 99% van de gevallen voort uit verklaarbare oorzaken zoals angst, frustratie, pijn of ziekte. Wél bestaat er dus een enorme diversiteit aan bijtdrempel, bijtkracht en bijtintensiteit, én aan copingstrategieën en motivaties (zoals vluchten, vechten, doden of jagen).

Daarom doet een Chihuahua des Chihuahua’s, een Husky des Husky’s en een American Bulldog als een American Bulldog. 

Dat is overigens niet iets waar ze zichzelf van bewust zijn, of wat ze van elkaar (kunnen) weten. Bijvoorbeeld: als een kabouterhondje schel keffend op een reuzenhond reageert, weet hij van tevoren niet of hij een sociaalvaardig exemplaar treft, die hem begrijpt – namelijk dat hij éigenlijk bang is, pijn heeft of gewoon een 'beetje dom' is -, of dat hij de pech heeft dat hij nét een exemplaar treft die hem als irritant ervaart - als iets wat zo snel mogelijk uitgeschakeld moet worden. 

De hondeneigenaar

Door die diversiteit in honden én omdat we met zijn allen op een kluitje wonen, rust er op de hedendaagse hondeneigenaar een grote verantwoordelijkheid. Dit begint al bij de aanschaf:

- bij de keuze van het type hond – past dit type bij mij en in mijn omgeving? Kan ik hem bieden wat hij nodig heeft?

- bij de keuze van de fokker - een broodfokker of een zorgvuldige? Immers het karakter van de ouderdieren, hun gezondheid, de plek waar de pups opgroeien, en hoe de fokker socialiseert, drukken een enorme stempel.

- bij de keuze van de pup – kies je voor het meest pittige typetje, de ietwat onzekere of de meer kalme?

En die verantwoordelijkheid gaat verder bij het socialiseren, opvoeden en trainen. Met die restrictie dat je met opvoeden en trainen veel kan bereiken, maar niet de aanleg van de hond kan veranderen. Een Cavaliertje wordt nooit een Mechelse Herder. De Tosa Inu geen Golden Retriever.

Een verantwoordelijke eigenaar kent zijn hond en doet er alles aan om hem veilig te houden en te zorgen dat zijn geliefde viervoeter lekker in zijn vel zit. Zodat de kans klein is dat zijn hond zich tot ‘irritant mugje’ of ‘gefrustreerde olifant’ ontwikkelt.

Kortom, vals geboren of gemaakt? 

Vals, zoals het vaak wordt gebruikt, bestaat niet. Wél verschil in aanleg, uiterlijk en kracht, én gedrag wat wel of niet tot uiting kan komen. Zowel bij honden ... als bij hun eigenaren.

'Ben jij een mug?'         'Ben jij een olifant?'