vrijdag 3 maart 2023

Negeren? NEE!

 

Dit is weer zo'n post die ik gewoon móet schrijven. 

‘Negeren!' is het advies wat veel hondeneigenaren te pas en onpas hebben gekregen en nog steeds krijgen. Als gedragstherapeut zie ik de kwalijke gevolgen ervan in mijn praktijk. Want wat doet negeren eigenlijk met je?


Regelmatig komen hondeneigenaren bij me op consult met problemen als: 'mijn hond sloopt het meubilair - onder mijn neus! - en springt op en bijt hard in mij, bij het minste of geringste'. 

Of:  'het blaffen of uitvallen werd alleen maar erger en erger!'. Deze eigenaren zijn soms zo aan het einde van hun latijn of bang voor hun eigen hond geworden, dat herplaatsing of zelfs euthanasie nog de enige optie lijkt. Zij volgden dit soort adviezen op:

‘Als hij blaft (naar jou/bezoek/passanten/andere honden etc), moet je wachten tot hij stil is en dán pas beloon je hem’.

‘Als ie tegen je opspringt, moet je hem gewoon negeren. Pas belonen als hij niet meer springt'.

'Hij mag pas uit de bench als hij stil is. Blaffen en piepen negeer je.'

Goedbedoelde adviezen. Dát wel. Het negeer-advies is een ‘positieve’ reactie op de oude visie, uit de tijd dat we alle initiatieven die ons niet aanstonden eruit corrigeerden - omdat wij de baas moesten zijn. Voortschrijdend inzicht stopt echter niet ...

Dankzij wetenschappelijke inzichten (oa. neurowetenschapper Panksepp) weten we al geruime tijd dat ook honden (en andere dieren) emoties hebben en dezelfde gevoelens kunnen ervaren als wij. Deze emoties, zoals angst, liefde, verdriet en frustratie, bepalen voor een groot deel het gedrag. Laten we vanuit die inzichten eens bekijken welke impact negeren kan hebben op deze emoties, en daarmee het gedrag. 

Een voorbeeld:

Een kind vraagt: ‘Mamma, mag ik een ijsje?’ De moeder negeert - doet alsof haar kind niet bestaat -, houdt de focus op haar mobieltje.

Het kind vervolgens: ‘Maáááam, mag ik een ijsje??!!’ en begint aan haar arm te trekken. Ze probeert nog steeds te negeren.

Na meermaals vragen, trekt en schreeuwt het kind woester en woester. Begint misschien zelfs te slaan. Ik móet blijven negeren want dat heb ik zo geleerd, denkt de moeder - ook al voelt dit enorm tegennatuurlijk. 

Uiteindelijk schopt het inmiddels zwaar gefrustreerde kind misschien zelfs tegen de deur of de hond … Negeert ze dan nog steeds? En beloont ze, als ie eindelijk stopt? Natuurlijk niet! Inmiddels is ze ook boos of wanhopig.

Resultaat: kind totaal overstuur. Moeder ook. 

Wat leert het kind hiervan? Wat doet dit met hun relatie?

Was er gelijk helder gecommuniceerd, bijv.: ‘Nee, ik heb geen ijs, maar je kan wel iets anders krijgen.’ of: ‘Als je even dit of dat doet, dan krijg je daarna een ijsje’, dan weet het waar het aan toe is. Dat voorkomt een berg negatieve emoties aan beide kanten. 


Ook je hond heeft behoefte aan heldere communicatie. Ook zijn basisbehoeften zijn veiligheid, vertrouwen én voorspelbaarheid. 

Onze honden zijn, net als kinderen, volledig afhankelijk van ons - voor feitelijk álles in hun leven. Welke behoeften zitten er achter die emoties en dat gedrag van je hond; is dat bijvoorbeeld aandacht? Of duidelijkheid, wil hij weten waar hij aan toe is? Communiceer dan duidelijk (bijv. dit niet, maar dat wel). Of is dat veiligheid; zit hij in een situatie die te moeilijk voor hem is? Heeft hij jou nodig? Help hem. Op een wijze die hij aankan en begrijpt. 

Ieder individu is anders, heeft eigen behoeften en een eigen wijze van uiten. Begeleiding is dus maatwerk.

Maar alsjeblieft ... NIET negeren. 



NB Natuurlijk zijn er ook kinderen - of honden - die zich niet bozig uiten als je hun aandachtvragen negeert. Die wellicht na 2 vergeefse pogingen afdruipen. Ook dan is er wél sprake van teleurstelling, ingehouden boosheid of verdriet - als hun behoefte is gezien en gehoord te worden. Deze nare emoties kunnen zelfs blijven sluimeren ...