Hoe staat het met welzijn van de politiehond?

Voor de zoveelste keer zien we op tv, tijdens de uitzending van Zembla, hoe honden ernstig worden mishandeld onder het mom van training. Ook zien we mensen die fysiek en mentaal, soms levenslang, enorm zijn aangedaan door de confrontatie met een politiehond. De inzet van politiehonden blijkt niet aan regels gebonden. Logischerwijs is men hierover ontzet en verbolgen. Maar ook horen we tegengeluiden, van liefhebbers van de sport die zeggen dat het ook anders kan – veel diervriendelijker. 

Drie items

Om de discussie beter te kunnen voeren, zou ik er drie punten van willen maken:

1 De africhting van werkhondentypes, voor het plezier van mens en dier. Het uitgangspunt daarbij is: werkhonden zijn geen bankhangers; hun energie moet in banen worden geleid en deze training sluit aan bij de aanleg van dit type honden. Vergelijk het met jachthondentraining, schapendrijven etc. Dit valt onder hobby/sport, men kan certificaten behalen en aan (internationale) wedstrijden meedoen.

2 De africhting van politiehonden, met als doel daadwerkelijke inzet bij de politie – onder allerhande omstandigheden. Deze africhting wordt als hobby of als professie gebezigd. Africhters verkopen hun honden aan de politie, maar ook aan bedrijven of particulieren. (Op dit moment is het vaak zo dat de africhting van deze honden niet anders is dan van de honden onder punt 1.)

3 Het feit dat inzet van politiehonden niet aan regels is gebonden. Met alle gevolgen van dien, voor dier en mens.

 

Hard of zacht

De africhtingswereld is van oudsher een harde wereld met ‘harde’ honden. Met de inzichten van nu weten we dat deze training veel hondvriendelijker kan dan hoe dit nu nog vaak gebeurt: met veel minder straf en dwang, gebaseerd op belonen en stimuleren van gewenst gedrag.

Het blijkt goed mogelijk om de hond van jongs af aan, spelenderwijs, te leren bijten in een mouw of pak (waar toevallig een mens in zit). Deze honden zijn immers door hun aanleg al gemotiveerd tot dat gedrag: ze vinden het achtervolgen, vastbijten en vasthouden leuk. Door o.a. tijdens de training de opwinding van de hond niet te hoog te laten oplopen en de omgeving goed te managen, blijft de hond goed ‘aanspreekbaar’. Zo kan hij leren gehoorzamen, en zelfs stoppen en lossen bij het manwerk (bijten van 'dief' met mouw of in pak) zonder inzet van extreme correctiemiddelen. 

Waarborgen van welzijn

Er zijn al meerdere trainers en kringgroepen die inmiddels zo werken. Het vergt alleen goede wil, verspreiding van deze kennis en vaardigheden en omdenken/omscholen van een 'vastgeroeste trainerswereld'. Belangrijk is dat men tijdens de training en wedstrijden de omgeving kan managen en - in principe - de hond te allen tijde, a la minuut, uit de training of wedstrijd kan halen, als dit noodzakelijk is. Het welzijn van de hobby-/sporthond, die op deze wijze wordt getraind en gemonitord, zou m.i. voldoende te waarborgen moeten kunnen zijn.

Bij de politiehond die écht moet worden ingezet, wordt dat waarborgen van het welzijn - bij dier én mens - al een stuk lastiger. Deze honden moeten werken in een totaal onvoorspelbare en ongecontroleerde omgeving: bijvoorbeeld tussen (schreeuwende, meppende en schoppende) hooligans en relschoppers of bij voortvluchtige ‘criminelen’ die, gek genoeg, niet rustig staan afwachten als ze worden gebeten. 

Politiehonden moeten daarom in aanleg al een enorm hoge mentale en fysieke 'belastbaarheid' hebben, én tijdens de training worden ‘afgehard’ als voorbereiding op dergelijke situaties tijdens de politie-inzet. Dat is tevens de reden dat men claimt niet zonder zware correctiemiddelen, zoals een stroomband, te kunnen werken. Een hond die hoog gemotiveerd en in extreem hoge opwinding verkeert, en vasthoudend móet zijn onder dergelijke omstandigheden, fluit je niet zo maar even terug.

Hoe traint men dit eigenlijk met burgers – mensen die zonder pakwerk of mouw rondlopen? Ziet men pas tijdens de echte inzet, onder omstandigheden die iedere keer onvoorspelbaar en anders zijn, of een hond naar behoeven functioneert?

Omstandigheden

Een hond is géén machine die je kan voorprogrammeren en die ongeacht de omstandigheden zijn 'kunstje' steeds op dezelfde wijze laat zien. Doordat het een dier is - mét gevoel en emoties, net als de mens -, kunnen allerhande omstandigheden van invloed zijn op zijn gemoed en gedrag.

Daarom maakt het niet alleen verschil hoe er wordt getraind, maar ook wie de hond traint, wie zijn geleider is, hoe hun gemoed is, en hoe de omstandigheden zijn waaronder de hond gehouden wordt. Werkende politiehonden zitten vaak niet bij mensen in huis maar in kennels - dat hoeft wellicht geen probleem te zijn. Op dagen dat ze meegaan op patrouille, kan het gebeuren dat deze energieke, werklustige dieren uren achtereen in de krappe kennel in de politieauto zitten. Soms voor niets - dan was hun inzet niet nodig. 

Ook agenten zijn geen robots, en omdat de inzet van politiehonden niet aan regels is gebonden, kán het zo zijn dat een hondengeleider op een ‘goed’ moment besluit: de hond 'mag' nu wel even, hij zit immers al de hele dag in die auto.

Is het dan gek dat zo’n hond – opgefokt door wat hij aldoor al hoorde en zag rondom de auto – zich vastbijt in een, misschien wel totaal onschuldig, persoon? En niet loslaat? (Bij gebrek aan stroomband of breakstick). Adrenaline, boosheid en/of angst speelt hierbij vaak een grote rol. En niet alleen bij de hond ...

Vragen 

Een van de vragen die we ons m.i moeten stellen: zou de training voor sport/hobby-honden hetzelfde moeten zijn als voor werkende politiehonden, zoals nu nog vaak (o.a. bij de KNPV) het geval is? Of is ‘men’ dan bang dat er een te groot verschil komt tussen werkhonden ('tough guys') en hobbyhonden ('watjes')? 

En zo ja, is dat erg? Laten we niet vergeten dat dit ooit allemaal ‘herdershonden’ waren, en men meer en meer is gaan selecteren op honden met extreme kwaliteiten voor de africhting.

Volgende vraag, met de kennis van nu: is het nog wel van deze tijd om een dier te gebruiken als wapen – en ervan te eisen dat het zich gedraagt als een machine (zonder emoties en gevoel) wat niet mag haperen? Waarbij naar mijn mening het welzijn van het dier, én ook dat van de burger, moeilijk tot niet kan worden gewaarborgd.

Voor wie het heeft gemist: 

https://www.npostart.nl/zembla/11-03-2021/BV_101404406

Stelling kritisch bekeken: Laat 'm snuffelen!

 

Eén van die stellingen die je tegenwoordig veel hoort, is: ‘Laat ‘m snuffelen, want dat is goed voor je hond.’ Is dat zo?

 

De onderbouwing van deze stelling is: een hond is een ‘geurdier’. Door je hond overal en altijd uitgebreid te laten snuffelen zou je tegemoet komen aan zijn behoeften, en dit zou goed zijn voor zijn welzijn. Maar is dat ook zo?

Laten we als voorbeeld eens 3 verschillende honden bekijken als zij snuffelen:

Hond A: snuffelt even aan een graspol, vervolgens aan een lantaarnpaal, en loopt al snuffelend met zijn neus vlak boven de grond rustig door. Zijn lichaam is ontspannen en verandert niet tijdens of na het snuffelen.

Hond B: snuffelt, snuffelt nog eens intensief aan een lantaarnpaal, draait een rondje, snuffelt nog eens, zijn staart gaat meer de lucht in, lichaam verstrakt. Hij tilt zijn poot hoog op en plast hoog tegen de paal. Krabt fanatiek na met strakke poten, kijkt spiedend om zich heen, zijn lijf staat strak en staart hoog. Hij loopt vervolgens in versnelde pas, met zijn lichaam opgeheven en strakke staart verder.

Hond C: snuffelt, snuffelt nog eens intens in het gras, en blijft als vastgeplakt staan aan die geurplek. Is niet meer mee te trekken. Hij klappert met zijn tanden en gaat kwijlen, zijn oren komen verhoogd in de nek, de staart gaat hoger. Hij piept wat, kijkt wazig voor zich uit, en lijkt de rest van de wandeling niet meer aanspreekbaar.

Wat gebeurde er bij deze honden?

Hond A ruikt van alles, maar deze geuren veranderen niet gelijk zijn stemming. Hij vindt soortgenoten allemaal wel oké. Hij is vooral geïnteresseerd in alles wat eetbaar is. Dát rook hij hier nog niet. Dus … verder snuffelen.

Hond B ruikt dat zijn aartsvijand hier net ook was. De geur roept negatieve emoties op. Hij maakt zich fysiek en mentaal alvast klaar voor de confrontatie.

Hond C is een ongecastreerde jonge reu. Hij ruikt een bijna loops teefje. Vanaf dat moment kan hij aan niets anders denken dan aan haar. Waar zou ze zijn?? Hij verkeert uren in een roze wolk en eet zelfs niet meer.

Geur = emotie

Onze honden leven niet meer in de vrije natuur, ze leven in een enorm drukke (geuren)wereld. Geuren verschaffen informatie, maar geuren triggeren ook emoties: positieve of negatieve. Geuren zijn nooit neutraal. Die gevoelens bepalen mede hoe je hond de wandeling - zijn omgeving - beleeft. Geuren kunnen dus geruststellen, maar ook opwinden en angst of boosheid genereren. 

 

Kalmeren

Sommige honden gaan ‘ineens’ op de grond snuffelen als ze een andere hond of mens zien. Zij doen dat als ze een ontmoeting spannend vinden of er geen behoefte aan hebben. Zo vermijden ze oogcontact, kunnen ze eventueel zichzelf en/of de ander kalmeren en worden conflicten voorkomen. Dat gedrag wordt vaak ‘oversprongsnuffelen’ genoemd.

 

Kijk naar zijn gedrag

Wat doet snuffelen met jouw hond? In welke situatie? Genereert het vervelende emoties? Verhoogt het de spanning en/of opwinding? Dan is het wellicht fijner om vrolijk maar resoluut door te lopen en hem af te leiden met iets leuks. Zie je dat hij door te snuffelen juist ontspant? Dan is het fijn voor hem als hij de tijd en ruimte krijgt om te snuffelen.

De meeste honden ontspannen wel al snuffelend tijdens een boswandeling, vooral in een bos waar weinig andere honden en mensen lopen. Heeft je hond veel jachtdrift, dan bestaat de kans wel dat hij zijn neus achterna wil gaan …

Kortom, het effect van ‘laat hem snuffelen’ is voor iedere hond, en in iedere situatie anders.

 

Ps bedenk dat jouw hond voortdurend een veelheid aan geuren ruikt, ook als hij niet zichtbaar snuffelt. Deze kunnen hem blij maken, maar ook verontrusten. Dat verklaart ook waarom honden de ene keer 'zo maar' meer gespannen kunnen zijn dan de andere keer.

hannekereitsma.nl